info@kosartech.com
آزمون خراش چیست؟
24 بهمن 1400 2022
مولف: علی کوثری مهر

آزمون خراش

آزمون خراش ابزاری پیچیده برای ارزیابی خواص پیوستگی و چسبندگی و ویژگی‌های تریبولوژیکی (به عنوان مثال ضریب اصطکاک) لایه‌های نازک است. در این آزمون، یک دندانه‌گذار (فررونده) با سرعتی ثابت بر روی سطح در حال بررسی کشیده می‌شود. نیروی عمودی به صورت مرحله‌ای یا غالبا به صورت پیوسته و خطی بر روی دندانه‌گذار افزایش پیدا می‌کند تا به نیروی نهایی تعیین شده برسد (روش دوم آزمون خراش با بار تصاعدی نامیده می‌شود). میدان تنشی ایجاد شده در زیر دندانه‌گذار در حال حرکت منجر به ایجاد مدهای شکست مختلف مانند جداشدگی پوشش، شکاف میان ضخامتی، تغییر شکل موم‌سان و شکاف در پوشش و/یا زیرلایه می‌شود. این مدهای شکست در نتیجه‌ی کمبود پیوستگی در پوشش و/یا زیرلایه یا به علت کمبود چسبندگی پوشش-زیرلایه اتفاق می‌افتد. هدف این آزمون پیدا کردن نیروهای(بارها) اعمالی بحرانی است که در آن‌ها شکست‌های مشخصه رخ می‌دهد. این نتایج اطلاعاتی درباره‌ی کیفیت پوشش، مقاومت تریبولوژیکی و خواص پیوستگی و چسبندگی آن فراهم می‌کند.

در آزمون نانوخراش ابعاد دندانه‌گذارها و نیروهای (بارها) اعمالی طبعا کوچکتر هستند.غالبا روش‌های اعمال بار در آزمون نانوخراش شامل آزمون نانوخراش بار ثابت، آزمون نانوخراش با بار تصاعدی و آزمون نانوخراش بار ثابت یک سویه‌ی تکرار شونده‌ی چند راهه (نانوسایش) می‌شود. بار بحرانی در آزمون نانوخراش می‌تواند توسط عوامل ذاتی (مانند سرعت خراشیدن، نرخ بارگذاری و شعاع نوک دندانه‌گذار) و غیرذاتی (مانند سختی زیرلایه و زبری/ضخامت/ضریب اصطکاک پوشش) متاثر شود. البته مشاهده شده است که حساسیت آزمون نانودندانه‌گذاری به سرعت اسکن و نرخ بارگذاری کمتر از آمون‌های خراش در مقیاس ماکرو است. برای اطلاعات جزئی آزمون خراش و نانوخراش به مراجع ذیل مراجعه کنید.

منابع:

  1. Kosari Mehr A, Zamani Meymian MR, Kosari Mehr A (2018) Nanoindentation and nanoscratch studies of submicron nanostructured Ti/TiCrN bilayer films deposited by RF-DC co-sputtering method. Ceram Int 44:21825–21834. Webpage
  2. Tomastik J, Ctvrtlik R (2013) Nanoscratch test — A tool for evaluation of cohesive and adhesive properties of thin films and coatings. EPJ Web Conf 48:00027. Webpage
  3. Beake BD, Harris AJ, Liskiewicz TW (2013) Review of recent progress in nanoscratch testing. 7:87–96. Webpage